Өнгөрөгч долоо хоногт эрх баригч МАН-ын зүгээс бас дахин нэг “чихнээс цус гармаар” мэдээг дуулгалаа. Мэдээллийн зарим нэг сайтад бичсэнээр УИХ дахь МАН-ын бүлгээс түүнийг УИХ-ын дэд даргаар томилуулахаар ярилцаж байгаа гэнэ. УИХ-ын гишүүн Т.Аюурсайханыг дэд даргаас буулгаж, ХНХ-ын сайдаар томилоод, түүний оронд ХНХ-ын сайдаар сар ажиллаад огцорсон Д.Сарангэрэлийг дэвшүүлж байгаа юм байх. Хонь бүрэн, чоно цатгалан гэдэг билүү.

Асуудал ингэж эхэлсэн... ХНХ-ын сайд Д.Сарангэрэл төрийн ордонд зохион байгуулсан “Халамжаас хөдөлмөрт” хэлэлцүүлгийн үеэр амьдралын баталгаажих түвшингээс доош орлоготой өрхүүдийг “улны айл” гэж нэрлээд тэднийг “улнаас” нь гаргах тухай ярьсан. "Ул", "шал" гэдэг үгийг хэлэлцүүлгийн туршид хичнээн ч олон удаа давтав. Энэ нь нийгмийн сүлжээгээр нэвт явж, иргэдийн зүгээс “ялгаварласан, гадуурхсан” гэдэг буруутгал гарч ирсний улмаас ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан “Үндсэн хууль зөрчсөн” үндэслэлээр Д.Сарангэрэлийг Ерөнхий сайдынхаа эзгүйд албан тушаалаас нь чөлөөлсөн билээ.

Гэвч, “Төрийн хатан эрдэнэ”-ээр өргөмжлөгдсөн эрхэм гишүүнд маань энэ явдал таашаалтай санагдсангүй. Байнгын хорооны хуралдаан дээр дахин нөгөө үгээ давтаж, “Ул гэдэг үг надтай хамт яамнаас явсан, санаа зоволтгүй. Харин айл нь үлдсэн шүү. Үг хөөхөөр үхэр хөө гэдэг юм. Үхэр гэдгийг тэр ядуу айлуудаа гэж ойлгоорой” хэмээн яамныхныг загнасан билээ. “Ул” дээрээ “үхэр” гэж хэлүүлсэн иргэдэд ямар олигтой байх вэ?

Ингээд өнгөрөгч долоо хоногт хэсэг иргэд Д.Сарангэрэл гишүүний энэ үйлдлийг “Монгол Улсын Үндсэн хуулийг чанд сахиж, нийтийн эрх ашгийг эрхэмлэн дээдэлнэ” гэсэн УИХ-ын гишүүний тангаргаа зөрчсөн, тангаргаасаа няцсан явдал хэмээн үзэж, УИХ-ын гишүүнээс нь эргүүлэн татахаар Цэцэд ханджээ. Хуульд “УИХ-ын гишүүн Үндсэн хууль зөрчсөн нь тогтоогдвол УИХ-ын гишүүнээс нь эргүүлэн татна” гээд заачихсан болохоор тэдний буруу биш. Харин УИХ-ын гишүүн Үндсэн хууль зөрсөн эсэхийг Цэц тогтоох ёстой.

Хэрвээ Д.Сарангэрэл гишүүнийг “Үндсэн хууль зөрчсөн байна” гэж Цэц тогтоовол түүнийг УИХ-ын гишүүнээс нь эргүүлэн татаж, тойрогт нь нөхөн сонгууль явуулахаас аргагүй болно. Харин “зөрчөөгүй байна” гэвэл Д.Сарангэрэлийг сайдын албан тушаалд нь эргүүлэн томилохоос өөр аргагүй. Нэг ийм л хоржоонтой юм болчихоод байна. Энэ бүх эмх замбараагүй байдал нэг мөр шийдэгдээгүй, Цэц шийдвэрээ гаргаагүй байхад МАН-ын бүлэг дахиад Д.Сарангэрэлийг дахиад “УИХ-ын дэд даргаар томилно” гэж дээш шидэх нь хэр зохистой вэ?

Д.Сарангэрэлийн тухайд гурав дахиа сонгогдсон УИХ-ын гишүүн, УИХ-ын байнгын хорооны дарга, Эрүүл мэндийн сайд, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдаар ажилласан (сар хүрэхгүй огцорсныг эс тооцвол) гээд улстөрчийн хангалттай карьер хийсэн хүн. Дээр нь 2020 оны сонгуулийн өмнө УИХ-ын дарга Г.Занданшатар “Ковидын хүнд үед эрүүл мэндийн салбарыг амжилттай удирдаж, олон хүний амь насыг авран хамгаалсан” хэмээн үнэлж “Төрийн хатар эрдэнэ”-ээр өргөмжилж байлаа.

Тиймээс Д.Сарангэрэл гишүүнд “Нэг амиар хоёр удаа баатар болдоггүй” гэдэг хуучны үгийг сануулах нь илүүц биз. Тэрэндээ тулбал “Ковидын үед нэг хүнийг найман саяар эмчилж байсан баримтаа шалгуул” гэдэг хүмүүс ч бас олон байгаа.

Ер нь бол УИХ-ын гишүүн, төрийн түшээ байна гэдэг хүн бүрийн хүрч очдоггүй өндөрлөг. Гэтэл манайхан УИХ-д сонгогдохын тулд болох, болохгүйг бүгдийг нь хийж гарч ирдэг мөртлөө гарч ирсэн хойноо хусмаа чамласан хүүхэд шиг “ямар ч ашиггүй, хэрэггүй дөнгө” гээд хаяад явдаг. Хотын дарга Д.Сумьяабазар тэгсэн. Х.Нямбаатар сайд хүртэл  “Хотын даргын албан тушаалын төлөө УИХ-ын гишүүний мандатаа өгөхөд бэлэн” гэж ярьсан удаатай. Хотын дарга болохыг, сайдын албан тушаал хашихыг л хүссэн юм бол яах гэж заавал ард түмнээс мандат авч УИХ-д орж ирдэг байна?

Энэ хоёрын чинь сонгогддог процесс, томилогддог шалгуур нь тэс ондоо. УИХ-ын гишүүн болохын тулд тухайн тойргийн иргэдэд таалагддаг, тэдний саналыг авч чадсан байхад л хангалттай. Тэднийхээ юу хүсч байгааг нь дамжуулаад сууж байхад болно. Харин Засгийн газрын гишүүн, сайд гэдэг бол тэр "есөн хүслийг" нь гүйцэлдүүлэх үүрэгтэй хүмүүс. Тийм болохоор яам толгойлж, салбар удирдахын тулд тэр хэмжээний боловсролтой, мэдлэг, туршлагатай байх ёстой.

inews.mn