За "Иргэн үгүй бол төр үгүй, төр үгүй бол улс үгүй" гэдэг вилүү үг байдаг даа. Нээрээ цагдаа үгүй бол бид яанам бэ. Цагдаагүйгээр төсөөлий хэдүүлээ. Гудамжинд гаруут бүх хүн надаас бакь байдаг хойно дурын гар нь гүйж ирээд хамаг хувцас дээрэмдээд гудамжинд чармай нүцэглээд зажилж явсан бохийг маань хүртэл авсан хэрнээ нүүрлүү нударгаараа байлгаж аваад яваад өгнө. Хавийн хүмүүс бүгд хоое нөгөө нүцгэн Гаамп явжээнэ гэнэ нүдний булай. Бүүр гэрээс гархад биш гэрт орж ирээл, бишээ бүүр гэрээс маань хөөгөөд гаргаж орхино. Балрахын байна. Хүүхэн улсыг бүүр баллаад заваартаж дуусна. "Эээ энэ галзууу солиотой дэлхий" гээл номон дээр гардаг үг шиг юм болох нь байшүү дээ. Энэ цагдаа нар минь яасан сайхан улсав.
Тэгээл би цагдаа болхымсон гэж боджээснуу гэвэл бодож байсан, төсөөлжээснүү гэвэл яахын аргагүй төсөөлжээсэн байхын. ТВ9-ын Балжинням ахын тайлбартай хөлбөмбөг үзвэл тэгжээснүү гэвэл тэгжээсэн гэж өөрөөсөө асуугаад хариулаад яриад явдаг болох нь байшүү дээ. Би цагдаа болсон бол эргүүлийн цагдаа. Өнөө хүртэл жолооны үнэмлэхгүй байгаа маань цагдаа болсон ч хөдөлгөөнт эргүүлийн цагдаа болохгүй гэдгийг тодоос тод харуулж байна. За тэгээл нэг нөхөртэй хамт цүдийж ирээл гадуур яваал. Толинд байн байн хараал хувцасаа өмсцөн цагдаа хүн шүү гээл. Өөө тэгээл гав бороохой олдкуу таньдаг цагдаа магдаагаасаа гуйгаал бөөн юм болноо. Ууг нь нээх хэрэглэхгүй ч гэсэн зүүгээд явбал жинхэнэ цагдаа шиг харагдышд. за гав бороохойгү байсан ч цагдаа хувцас хамгийн чухал шүү дээ. Ууг нь муусайн бацаанууд бол "ааая цагдаа ах явжээнэ, би том болхоороо цагдаа болноо" гээл, эмээ өвөө нар "төрийн хүү, хүнд хэцүү ажилтай" гээл шүтэгдэнэ л дээ. Автуусанд бол үнэгүй хусна төрийн ажилаар явээн гээл дэмий тэнжээсэн ч хамаагүй. Муусайн микрууд хүртэл явуулахгүй болцон байхад юун такси, дурын унаагаа хөлөглөх лөөлөөө шүү дээ хуучныг бодуул. За эндээс бусад нь үнэн хэцүү болох байхаа. Автуусанд сууцан "за хариад мах гурилаа нийлүүлээд цуйван болгоод иднэ" гэж мэгцэн бодоол явжээтэл гэнэт автуусан нээх том биетэй согтуу хүн орж ирээл агсан тавьбал дуусаа. Хүмүүс бүгд "хүүе цагдаа энэ хүнийг гаргаач" гээл эхэлнэ. очоод гаргая гэхнээ өөдөөс нударгалвал хэцүү еэ. Очкуу байх бүгд хараад байдаг. Очоол нэг муу ёслоол "та гарна уу" гээл хэлдэг байхдаа. Тэгээл гарахгүй бол "хөгшөөн тайван яв мав" гээл найз болж аргацааж байгаад дараагын буудал буухаас өөр гарцгүй. Автуусны согтууд алуулах бол гайгүй. Автуусан кармаачид, бөө удганууд, өвгөнтийн мөнгөгүй харууд гээл айхтар улс явна эд бол хутгалхаас сийхгүй. Ингээд ганц явдаг үнэгүй автуусандаа суух эрхгүй гэцүү хорвоо шүү. Зиа гадуур явган явий гэхээр бааранд залуус зодолдоноо. Очоод салгах гэдэг баахан бөхчүүд, боодичнгууд, караатээчин, сумочид нүдэлдэж байх нь олонтоо. За эднийг мань мэтийн эргүүлийн цагдаа салгана гэдэг амьнаасаа уйдсаны хэрэг. нэг нудраглахад маниас юм үлдэхүү. Хохь болоод ганц төгрөгний төлбөргүй үлдэнэ.Холуур хараагүй мэт царайлаад л гүйсэн нь дээр. Дараагын этгээдүүд бол баар, таксины тооцоо дээр унжсан, гэр бүлдээ агсан тавьсан, ажил дээрээ согтуу байгаа этгээдүүд. Бас очиж болкуу. очихын бол "ална шулна хэн гэдэгэв, дарга чинь хэнб" гээл үзэж тарна. Шаал сонсоогүй царайлаал хүчээр аваад явангуут хэлтэс дээр очооод шууд гарна. Маргааш нь нийслэлийн цагдаагаас том дарга утасдаад нөгөө цагдаа хувцаснаасаа салхын гайд бууна шүү дээ. Ай эдгээрээс хол явкуу бол. Дараагын хэсэг янкан хүүхнүүд, луйварчид, мөрийтэй тоглоомчид, хоройтой наймаачид. Эднүүсээс эргүүлийн цагдаа бид бүүр хол явкуу бол эд чинь зодкуу, ажилаас халуулкуу шууд л ална гэнэ шүү дээ. Хамгын аюултай эрцэтив, эркээтчин гаруудтай учирна гээд бод. Тэхээр хийх ажилгүйм байшдээ гэжүү. Үгүй дэээ бидэнд асар их зах зээл байна. Гудамжинд шээгсэд, дундажаас доод айлын болон хөдөөний халамцуу оюутанууд, ТҮЦ-ний болон гар дээрээс худалдаа хийгч ажаа аниа нар, согтуу чээнжүүд болон барилгачид гээл байна шүү дээ. Эднээс тав арван цаас авчаад байхгүйг нь хэлтэст тушааж ажилаа хийсэн болчоол явжаахад болно шүү дээ. Ааа хааяа өвгөнтийн шээстэйгээ холилдсон архичид, гэр хорооллын ядарсан хулгайч гээд оогт ашиггүй этгээдүүдтэй таарах нь таарж л байдын. Сайн юмны хажуугаар саар байх нь байлгүй яахав. Иргэдээ цагдаа бүрийг хийх ёстой юманд л ашиглий. Биднийгээ өөр юманд ашиглаж битгий зовоож байгаараай. Эргүүлийн цагдаа бид та бүхний төлөө зүтгэж байна.

Монгол улсын төлөө зүтгэеIII