Улаанбаатар хотын банкны тэргүүн дэд захирал О.Банзрагчтай ярилцлаа.


-Та бусад банкийг, Монголын банкны холбоог төлөөлж ярихгүй байх л даа. Гэхдээ банкны захирал учраас салбарын мэдээлэлтэй байгаа байх. Өнгөрсөн долоо хоногоос эхлээд банкууд зээл гаргалтаа багасгаж, зарим нь бүр зогсоолоо гэх юм. Үнэхээр тийм юм байна уу?
-Банкууд зээлээ хязгаарлаж байгаа нь үнэн. Харин зогсоосон юм бол байхгүй.  Энэ хязгаарлалт нь эдийн засгийн одоогийн нөхцөл байдал, ирээдүйд учирч болох эрсдэлийг тооцсон шийдвэр. Мэдээж, зөвхөн банкны салбарын эрх ашиг биш шүү дээ. Том зургаараа, улс орныхоо эдийн засгийн бүтцийг харсан, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хадгалах гэсэн түр зуурын шийдвэр. Зээлээ ингэж хязгаарлаж байгаа нь хэд хэдэн шалтгаантай.

-Жишээ нь ямар?
-Хамгийн гол нь худалдан авалт буурч байна. Эдийн засаг бол худалдан авалт буюу хэрэглээн дээр тогтдог. Монголчуудын маань худалдан авах чадвар өнөөдөр илт муудаж байна. Ийм нөхцөлд зээлээ хумих нь нэгд, харилцагч хадгаламж эзэмшигчдийнхээ мөнгийг, хоёрт тухайн зээлдэгчийг эрсдэлээс хамгаалж байгаа хэрэг юм. Эдийн засаг ийм хүнд үед зээл авч бизнесээ хөгжүүлнэ гэдэг хэцүү, бас эрсдэлтэй. Дотооддоо үйлдвэрлэсэн ч, гаднаас импортоор оруулж ирсэн ч бүтээгдэхүүн нь худалдан авагчгүй бол тухайн хүн зээл, зээлийнхээ хүүгийн дарамтад орно. Учирч болох энэ эрсдэлээс зээлдэгчийг хамгаалж байгаа хэрэг юм. Нөгөө талаас харилцагч хадгаламж эзэмшигчдийнхээ мөнгийг найдвартай хадгалаад буцааж өгөх нь банкны үндсэн үүрэг. Тийм учраас эргэж төлөгдөх магадлал багатай бизнест зээл өгөхгүй байх нь банк хадгаламж эзэмшигчийнхээ мөнгийг алдахгүй, эрсдэлд оруулахгүй байх үүргээ биелүүлж байгаа юм. Угаасаа ч банк бол өөрөө эрсдэлийн удирдлага байдаг.

-Ер нь эрсдэл байна гэж тооцсон учраас л зээлээ хязгаарлажээ гэж ойлгож болох нь ээ?
-Болно. Гэхдээ зээл өгөхгүй болохоор л муудлаа, мөнгөгүй болчихжээ гэж ойлгож болохгүй. Банк бол хадгаламж эзэмшигчийнхээ мөнгийг бусдад зээлдүүлээд буцааж эзэнд нь өгдөг учраас асуудлыг их олон талаас ул суурьтай хардаг. Бусад салбарынхан өөрийнхөө салбарыг л түлхүү хардаг. Харин банк тэгдэггүй. Банкин дээр бүх салбарынхан, нийгмийн бүх давхаргынхан ирж эдийн засгийн харилцаанд ордог учраас бид нийт том зургаар нь харахыг, бүх эрсдэлийг тооцохыг хичээдэг. Нөгөө талаас зээлийн эх үүсвэр бас хязгаарлагдмал. Өнөөдрийн байдлаар банкны системийн хэмжээнд хадгаламж 7.4 их наяад байна. Гэтэл гаргасан зээл нь 12.5 их наяадаас давчихсан. Банкууд маань өөрийнхөө боломжоос, байгаа мөнгөнөөсөө илүүг зээлээр гаргачихсан гэсэн үг.

-Юу гэсэн үг вэ,  мөнгө байхгүй байж хиймэлээр зээл гаргачихсан гэсэн үг үү?
-Үгүй л дээ. Хадгаламжаас гадна хувьцаа эзэмшигчдийн мөнгө, гаднын банктай хамтарч хэрэгжүүлдэг төслөөс буюу хамтын санхүүжилтийн зээл, арилжааны банкууд гадна зах зээлээс босгосон бондын эх үүсвэрээс зээл олгодог.