ЗАЛЬНЫ УЛСТӨРӨӨС ЗАРЧМЫН УЛСТӨР РҮҮ

Загатнаад  байсан  газар  ёстой  нэг олоод  маажчих  шиг  болдог   байгаа. Сэтгэл  ханаж  байна гэж  жигтэйхэн  энэ үгийг  сонсоод.  

УИХ  дахь АН-ын  бүлгийн  хурал  дээр  Р.Амаржаргалыг  намын  бүлгээс  Ерөнхий  сайдад  нэр  дэвшүүлэх  үед  Ж.Батзандан  гишүүний   хэлсэн  үг  л  дээ. Тэрбээр  улстөрчийнхөө  хувьд  өнөөдөр  маш  том  эрсдэл  хийж,  эр  зориг  гаргаж  Н.Алтанхуягийг  огцруулсан  үйл  явдлыг  эхлүүлсэн  тоотой  гишүүдийн  нэг. Яагаад  ийм эрсдэлтэй  алхам  хийх  болсноо  мань  гишүүн  товч  бөгөөд  тов  тодорхойгоор  ингэж  илэрхийлэхдээ  Р.Амаржаргалд  болон  намынхандаа   давхар  захиас  захиж  байгаа  нь  ойлгогдсон.  Үнэхээр  Монголын  улстөр  ямар  найгүй, заваан  бохир   болсныг  наана,  цааныг   эргэцүүлдэг  болгон  л  мэддэг  боллоо,  хэлдэг  боллоо, бухимддаг  боллоо.  Аливаад  тэсвэр,  тэвчээрийн  тодорхой  нэг  зааг  гэж  байдаг  бол  одоо  хязгаартаа  тулж  байх  шиг  байна. Үүнээс  цааш  газаргүй  гэдэг  шиг  улстөрчид  одоо  л  энэ  муухай  ужигран  уламжлагдсан  заль  мэх, эрээ  цээргүй  ёс   суртахуун,  идэж  уухын дон, шуналаа  хазаарлахгүй  бол  нийгэм  тэр  чигээрээ  түрхрэн  босоод  ирж  мэдэхээр  байна.  

Өнөөдрийг  хүртэл  хуураад  ирсэн,  хойшдоо  ч  хуурна  гэсэн  зарчмаар цаашид засаглаж  болохгүй  болсныг,  эрх  ашгийн  эрэмбийг  хувь  хүний,  нам  фракцын,  улс  орны  гэсэн  дэс  дараалалд  оруулснаа  даруй  засах  шаардлагатайг  Н.Алтанхуягийн  огцролт  улстөрчдөд  нам  харгалзахгүй  дохиолж  байгааг  ойлгох  хэрэгтэй  юм.

Тийм  ч  учраас “ Зальны  улс  төрөөс  зарчмын  улс  төр  рүү  хандах  хэрэгтэй  болжээ”  гэж  Ж.Батзандан  гишүүний  хэлснийг  улстөрчид   тэр  тусмаа  дараагийн  Ерөнхий  сайд  болох  хэнбугай  ч яг  өөртөө  хамаатуулсан  үг  гэж  ойлгож  хүлээж  авсан  байгаасай.

Ялангуяа одоо  шинээр  томилогдох  Ерөнхий  сайд,  шинээр байгуулагдах  засгийн  газар өмнөх шигээ  ёс  суртахууны  доройтолд  орж,  шинэ шинэ  Дэнзэнг  төрүүлж,  “Цэвэр  агаар  сан”төсөл,  “Нүүрс”  хөтөлбөрийн  өөр  өөр   хувилбаруудыг  “үйлдвэрлээд”  ичиж  зовох  аливаа  ёсоо  умартаад  эхэлвэл  АН,  ардчилалын  нэр  хүнд  жинхэнэ  утгаараа  “будаа”  болно.  Дахин  сэргэхгүйгээр  авслагдана.  Харин  улс  орноо,  ард  түмнээ,  журмын  нөхдөө,  намаа,  хуулиа, дүрмээ хулхидан  зальдсан  улс  төр  хийхээ зогсоож,  зарчимтай,  цадигтай, хариуцлагатай  цэвэр  ёс  суртахуунтай  улс  төрийн   эхлэлийг  тавих  аваас  түүхэнд  сийлэгдэх   сайн  цагийг  эхлүүлсэн  баатруудаар  мөнхөд  дурсагдан  үлдэх  нь  дамжиггүй  ээ.


АВЧ СУРСАН БОЛ ӨГЧ СУР

Намбарын Энхбаяраас   эхтэй  албан  тушаал,  эрх мэдэлд  үхэн  хатан,  амиа  тавин  зүтгэж, салах  болсон  цагтаа  улс  орны  эрх  ашгийг  хүртэл  золиослон  зууралддаг  жишиг  Монголын  улс  төрд   тогтож  байгаа юм  биш биз гэх  хар  Н.Алтанхуягийн  гаргаж   буй  араншингаас  эрхгүй   төрж  байгааг  өгүүлэх  байна.  Алдаа  гаргасан  бол  хүлээж  чаддаг,  авсан  бол  өгч  бас  чаддаг  нэг  тийм  бардам,  зангарагтай,  соёлтой,  мэдлэгтэй,  ухаалаг  чанар  улс  төрд  орсон  өнөөгийн  эрхмүүдэд  нэн  ихээр  үгүйлэгдэх  юм даа. Хөндлөнгөөс  харахад  бүр  ичиж  үхмээр  аяг, авир  гаргадаг  болж. Яагаад  тэр  вэ?  

Монгол Улсын  Ерөнхий  сайдаар ажиллаж  байсан  Д.Содном  гуай  ойрмогхон өгсөн  ярилцлагадаа “Албан  тушаал,  эрх  мэдлээс ингэж  үхэн  хатан  зууралдаад  байгаа  хүмүүсийн  цаана  амин  хувийн  маш  том  эрх  ашиг  хөндөгддөг  болоод  тэр  байх... ” хэмээн  өгүүлсэн  нь  үнэхээр  гол  шалтгаан  мөн  үү?  Ийм  шалтгаан  үгүй  бол  Ерөнхий  сайд  асан  эрхэм   энэ  их  бухимдал, асуудлыг  нийгэмд  үүсгэн  байх  ямар  хэрэг  байна  аа.  Асуудалд  унахаараа  л  бие  нь  өвддөг,  өлсгөлөн  зарладаг,  бие  биеэ  барьцаалдаг, эсвэл  хоолойгоо  зангируулан,  нулимсаа  цийлэгнүүлэн  шалчигнадаг   хөгийн  дорой  чанар  улстөрчдөөс  харагддаг  болсон  нь  Н.Алтанхуяг  дээр  ч  тод  харагдаж  урам  хугалчихлаа. Намынхаа  дээд  байгууллага  Үндэсний  зөвлөлдөх  хороо,  УИХ  дахь  намын  бүлгийнхээ   хурлаас  100  хувийн  саналаар  гаргасан  шийдвэрийг  мань  эр  сөрөөд  байгаа  нь  сонин.  Монгол  Улсын  сүүлийн  25  жилийн   улс  төрийн  түүхэнд  хамгийн  удаан  хугацаагаар  даргалсан,   эрх мэдлийн  амтанд  бялуурсан,  зөөлөн  суудалд ямбалсан  эрхмийн  нэгэнд  Норовын  Алтанхуяг  ижилгүй  тасархай  нэрлэгддэг  юм.  Түүнтэй  МАХН-Шударга  ёс  эвслийн  Ч.Улаан,  алдарт  Намбарын  Энхбаяр  хоёр  л  зуузай  холбодог.  2008  оноос  хойш  АН-ын  дарга,  ХХАА-н  сайд, Сангийн  сайд,  Шадар  сайд ,Монгол Улсын  Ерөнхий  сайд  гээд  Н.Алтанхуягийн  хувьд   хийж  үзээгүй, хашиж   амжаагүй  алба  гэж  бараг  үгүй. Эр  хүнд  нэг  бардам  чанар  байдаг  даа. Амь  биш,  заяа  биш  “май” гээд  хэлчих  чадалгүй  сул байна  гэдэг  шившиг  юм.  

Тэгэхээр  эрх  мэдлээсээ  салахгүй  байх  маш  том  шалтгаан  буюу  айдастай  хүн  цаг  хугацааг  сунжруулан  элдэв  тохироо,  хэлцэл  наймааг  эрэлхийлдэг  бол  Н. Алтанхуягийн   ийн  “нохойтож”  байгааг  ойлгож  болж  байна. Өөрөөр  хэлбэл  түүнд  маш  ноцтой   “но” байна аа  гэсэн  үг. Түүнээс  биш  УИХ  дахь АН-ын  бүлгийн   З5 гишүүний  28  нь  шийдвэр  гаргаад “Алтанхуяг аа,  чи  минь болохгүй  ээ”  гээд  байхад  сөрөөд  зүтгээд  байгааг  өөрөөр  хэрхэн ойлгох.  Намбарын  Энхбаяр  л  нэгэнтээ  яг  ингэж  байсан  юм  даа.  Улс төр хямран,цаг  хугацаа  сунжрах  тусам  ард  түмэн  зүдэрдэг.   Нэг  ч  өдрийг  алдахгүйгээр  аль  болох  хурднаар  эдийн  засаг, санхүү,  засаглалын  хавсарсан  энэ  хямралаас  гарахыг  л  ард  түмэн  хүсэж   байгаа  нь  туйлын  үнэн  билээ.


САЙХАНБИЛЭГ ЭЭ, САЙХАН ХАРАГДАНА ДАА, НЭРЭЭ ТАТААЧ

Өнөөдөр  АН-ын  ҮЗХ  хуралдана.  Эндээс  гарах  шийдвэр  зориудын  ямар   нэгэн  гацаагүйгээр  улс  орны  нийтлэг  эрх  ашгийг  эрхэмлэж  дээдэлсэн  байгаасай  гэж  хүснэм.  Бие биенээ мэрсэн ичгүүртэй  талцал,  маргаанаас  нийгэм  тэр  чигээрээ  залхаж  байна. Хамгийн  гол  нь  улстөрчид  энэ  хэрүүл  маргаанаараа  өөрсдийгөө  хэн  нь  хэн  вэ?  гэдгээ  таниулж  байгаа  нь  нэгэн  бодлын  сайн  үзүүлэн болж  өглөө.  

Маш  өчүүхэн  бодол   сэтгэлээр  улс  төрд  орж  ирсэн  жижигхээн  нөхдүүд   танигдаж  байна. Хувийн эрх  ашгийг  нэгдүгээрт  эрэмбэлж  явсаар  хавханд  орчихсон  зарим  нэгний  амь  нь  тэмцэж, амьсгалахад  ч  хүнд  байгаа  нь  нийгэмд  мэдрэгдэж  байна шүү дээ.   Дараа  дараагийнхдаа л   сургамж  болоосой.

Ардчилсан  нам  2012  оноос  хойш   үнэндээ  хууль  ёсны  даргагүй  явж  ирсэн.  Н.Алтанхуяг АН-ын  дарга  гэхээсээ  үүрэг  гүйцэтгэгч  байсан  гэвэл  зохино. Тус  намын  дүрмээр  намын  даргаа ҮЗХ-ны  буюу  их  хурлаасаа  дөрвөн  жилийн  хугацаатайгаар  сонгоно  гээд  заачихсан  байдаг.  Тэгвэл  2008   онд  намын  даргаар  сонгогдсон Н.Алтанхуягийн  бүрэн  эрх  2012  онд  дуусгавар  болсон  хэдий  ч  хоёр  жилийн  турш  намынхаа дүрмийн  гадуур  сөрж,  зөрчиж  ирсэн  байдаг  юм.  Өөрөөр  хэлбэл  энэ  хоёр  жилийн  турш  АН нь    эрх  зүйн  ямар ч  чадамжгүй удирдлагатай   байжээ  гэсэн  үг.  Яг  ийм   шалтгааны  улмаас  өнгөрсөн  долоо  хоногт  болсон  ҮЗХ-ны  хурлаас  Ерөнхий  сайдыг  томилох  болон  дараагийн Засгийн  газрыг  байгуулах  эрхийг  УИХ  дахь  намын  бүлэгтээ  олгосон  байх. Ингэхээс  ч  өөр  аргагүй. Тэгэхээр  нэгэнт  эрх  зүйн  чадамжгүй  учраас  Н.Алтанхуяг Р.Амаржаргалыг  үгүйсгэж, Ч.Сайханбилэгийг  ерөнхий  сайдад  нэр  дэвшүүлж  байгаа  нь  хууль  бус  үйлдэл  болох билээ. Энэ бүхнийг  Ч.Сайханбилэг  ч  мэдэж  л  байгаа. Улс  төрд  бас  ч  гэж туршлагажсан, асуудалд зөв өнцгөөс эрүүлээр харахыг  эрмэлздэг,  улс төрийн  соёлтой, боловсролтой  нэгэн болохоор  тэр  энэ  тохиолдолд  нэрээ  татахыг  эрхэмлэх  биз  ээ.  Эс аваас  Ерөнхий  сайдын  суудлын  төлөөх  сунжирсан  маргаан, тэмцэл АН  дотор   өрнөж  энэ  бүхэн  улам  уршиг  тарих  билээ.  Тэрбээр  Р.Амаржаргалыг  дэмжвэл  улс төрийн  маш  эерэг  акц   болно  доо,  харж  л  байгаарай.