Тооны нэртэй хүн байхын. Хөлбөмбөг үзээд сууж байхнээ энэ европын аврагад орж байгаа Шахтер Донецкын хаалгач Пятов гээж нөхөр байхын. Таваа таваа гэж дуудахын байхдаа. Тавжаваа ч юм уу. Би хэлэндээ муу шүү өөр утгатай байж магад.

Тэгсэн бодоод байхнээ манайхан ч бас багагүй тоогоор нэг нэгнээ дууддаг байх нь. Намайг багад манай нутагт зуутын шар гэж байж билээ. Бүх мөнгийг зуун төгрөг гэсээр байгаад тийм нэртэй болсон гэх. Бас тав гуч гэж хүүхэд байж билээ. Цаг асуухаар тэгдэг байсымуу аав ээж нь тийм нэр өгсөнүү мэдэх юм алга.

Сүүл хотруу орж ирхэд 120-хон, 13-хан, 40 50 мянгатыхан гээд бүлэг бүлэгээр нь тоогоор дууддагыг мэдэж аваад нэлээд гайхаж л байлаа. Энэ яахав байрлалаар нь дуудаж буй хэрэг. Эцэг эхээс өгсөн нэрнээс гадна энд тэнд амьдардагаараа биш тооны нэр авсан хүмүүс их байдын байна. Найман зуугыхан гэж хүмүүс алтны нинжа хийгээд овгордоод явдаг гэхийн. Учрыг асуувааж их монгол улс байгуулагдсаны найман зуун жилийн ойгоор өршөөлөөр суллагдсан хүмүүс гэнээ. Муу нэрийг хусаьч арилахгүй гэж энэ дээ. Тэхдээ эд сайн юмыг муу нэр болгож ашиглаад амьтаны толгой эргүүлээд байсан золигнууд байх нь. Ер нь хүчнийхэн их тоо ашигладаг байх. Гадны кинон дээр бүх хоригдолоо дугааралчаад тоогоор нь дуудаад байдаг биздээ. Манайхан ч дутахгүй ганцыхан, 72-хон гэх мэтчилэн эдгээр алдаж онож явсан хүмүүсээ дуудаж л байдын байна. Манайхан дэлхий нийтийн жишгээс хоцрохгүй шүү.



Хоцрох битгий хэл давуулан биелүүлдэг улс. Сүүлийн сонгуулийн амлалтаас болоод монголчууд бүгд тооны нэртэй болж авжээ. Манай хамаатны хоёр юм байлын. Хоорондоо суусан нэртэй. Манайхан тэр 2-ийг 500гийхан гэж дуудна. Хамаатны сууж унтаж хэвтэж хүүхэд гаргах битгий хэл сонжсон харцаар ч хардагүй биздээ. Тэхэд чинь шинэ гэрлэгсэдэд өгдөг байсан 500 мянган цаасыг авах гэж тэр. Монгол даяар нийт 60-д мянган 500 мянгачуул байдаг гэнэ лээ. Манай хамаатны хоёр шиг л байхдаа эгч дүүгийн хүүхдүүд гэрлэчээл мөнгөө хувааж аваал сууж байдаг.

Бас одоогийн хөлд ороод шулагнаж байгаа бацаануудыг бол 100 мянгыхан гэж дууддаг гэнээ. Тэдний нэлээд хувь нь хүсээд хүлээлгээд аз жаргал авчраад ирсэн бол ар гэрт нь 100 цаас зайлшгүй хэрэг болхоор гараад ирсэн зүггүй тархинууд ч байгаа гэнэ лээ. Манай гудманд лав хүүхдээ загнахдаа 100 хан мянган цаас авчирчаад 200 гаад мянган цаасны юм идцэн золиг доо гэж загнадаг ээж байж л байна.

Дараа нь ер нь нийтээрээ 70 мянгат болсон доо. 69 мянга хэдэн зуу байшдээ таануус болиочээ. Хүмүүс аль хэдийн далыхан, далан мянгатчуул гээд байхад таануус 69 мянга хэдэн зууг өглөө гээд уурлаж байсан хүмүүс ч байна. Аргагүйшдээ 70 мянгаа аваад өгчий гээд нэлээд хэдэн ширхэг далан мянгын өрөнд орцон хүн чинь аргагүй шүү дээ. 70 мянга бол нэг удаагын цочир сонин байсан бөгөөд энэ 69 мянга байтугай 21 мянга болж сар бүр ирдэг сарын юм болж хувирсаан. Арай ч бие биенийгээ сарын юмтайнууд гэж дуудсангүй. Сар бүрийн эцэст банкны өмнө бөөнөөрөө зогсож зогсож байгаа хүмүүсийг хорин нэгийхэн буюу хүний хөгжлийхөн гэж дуудна. Сүүлдээ зарим маань энд тэнд зодоон цохион болооод улс амьтан шавцан байхад сандарч гүйж очиж хорин нэг буужаагаамуу гэх нь ч бий. Банкинд очих бүртээ хорин нэгийхэн маань хорин нэг маань нэмэгдцэн байгаасаа гэж горьдлого тээсээр очино шүү дээ.

Хорин нэгийхнийг холоо хаяж бут цохиж дээрлэхсэн улсууд бол оюутанууд. Тэднийг 70 мянгатыхан гэнэ. Сар бүр авдаг дээр нь хорин нэгээ авдаг. Нэг үеээ бодуул үнэн назгай болсон гарууд. Хорин нэгийхэн сүүлдээ их сургуульд л орж байвал яасан ч яахав гэж шаралхаж байлаа. Учир нь оюутануудын төлбөрийн 500 мянгыг бас улсаас төлж байгаан байна шүү дээ. Сүүлдээ ямар нэг аргаар оюутан болж хорин нэгээс далан мянгатруу шилжихийг хүсэгчид зөндөө болжээ. Хөөрхий хорин нэгийхэн.

Саяхан сонгууль болох сургаар таван толгой гээч юмны хувьцаа өгөх сураг гарлаа. Ашгүй минь хувьцаа гэж юу байдаг нь хамаа алга ямар ч байсан юмтай болох нь. Энэ давалгаа болуул хорин нэгэн мянгыханыг нэг мөсөн сэтгэлээр унагсан байлаа. Учир нь хувьцаагаа авахгүй үр шимийг нь хүртэж чадахгүй гэсэн өвөө эмээ нар сая төгрөг авахаар болсон байлаа. Эмээ өвөө нар саятангууд гэж дуудуулах нь гэж бодож байсан ч төр засаг маань 330 мянган цаас өгж ЗЗ0-ийхан болгож орхилоо. Энэ саятангууд гэж өөрсдийгөө нэрлээд байсан тэдний ааг омгийг багхан ч гэсэн дарж хор шар нь хөдөлж үхгэж байсан хорин нэгийхэний сэтгэлийг жоохон ч болтугай тайтгаруулаад байсан юм. Гэвч ирэх долоо хоногоос энхрий хайрт төр засаг маань 670 цаасыг нь өгнө гэж хорин нэгтийхэнийг нэг мөсөн цохилтонд орууллаа. Өвөө эмээ нар 670 цаасаа яаж үрхээ хорин нэгээ авах оочер дээрээ ярилцаж байхад авахгүй залуусын дотор харанхуйлах нь аргагүй шүү дээ.

Гэвч саяханаас хорин нэгийхэнийг тайтгаруулсан нэгэн мэдээ хэвлэлийн хуудасаар нийтлэл болон дурайх болжээ. Энэ бол өөрсөдөд нь өгөх мөнгө нэмэгдэх биш бусад их авагч нарт гонсоймоор мэдээ байлаа. Төлбөрөө 2 удаа 500 цаасаар төлүүлээд байсан оюутанууд энэ удаа хувьцаагүй хоцорч байгаа гэнээ. Инэгхий чинь мэдсэн бол эхнээсээ авахгүй байсышдээ хувьцаа гоё гэсэн хэсэг байгаад ч нэмэр байсангүй нэгэнт аваад үрсэн хүмүүс. Аваж амжаагүй байсан ч оюутан л байсан бол бараг хохино болжоох шиг байнааа даа. Даан ч их төлбөрөө төлүүлчээд даналзацгаагаад байсын одоо яаая гэхүү. Засгын газрын зангарагтай мэхэнд унаж өөрсөд дээрээ хувьцаагүйчүүд гэдэг нэр авлаа даа. Зарим нь бүүр хувьцаа авах тавьлангүйчүүд гэж нэрлэж ч байх шиг. Хөөрхий хувьцаагүйчүүд таануусыг хэн оюутан бол гэсийн одоо хохино л гэхээс дээ.

Тэгсэн саяхан төр маань бас нэгэн энрэнгүй шийдвэр гаргаж ард иргэдээ баярлуулжээ. 25 –ны дотор төлбөрөө төлүүлэгчид болон 330 нэмэх нь 670 аа авсан эмээ өвөө нар нэг сая цаасаан буцаагаад өгчүүл хувьцаагаа авж болно гэнээ. Одоо оюутанууд маань эмээ өвөө нараа хөтлөөд нэг сая цаасны эрэлд гарч дээ. Хэдхэн хоногын дотор өөрөө авы гээгүй байхад өгсөн мөнгөнөөс нь болж өрөнд орчих гэж дээ гээд ууртай явцгааж байгаа сурагтай. Өгөөгүй бол авахгүй байсан улс буцаагаад ингэж мурина гэж яаж мэдэх вэ дээ.

Уг нь иргэд төрөөс нэг ч удаа мөнгө нэхээгүй. Ажилтай болгож өгөөч, орлогтой болгож өгөөч, утаагүй болгож өгөөч, юмны үнийг битий нэмүүлээч л гэж хүсдэг. Даан ч төр маань энэний оронд мөнгө өгж аргалчихгээд байдаг нь хяслантай. Бид өөрснийгөө өндөр нам тоогоор нэрлэх яахваа бидний 3 мянгыхан гэж дууддаг мах маань 10 мянгатыхан болчихгээд, 700 гийхан гэдэг талх маань 2 мянгатыхан болоход ойрхон болоод байна шүү дээ.