Далбаа анхлан буй болсон цагаасаа ялалт, хийморь лундааг бэлгэддэг байжээ. МЭӨ 3 000 жилийн өмнө эртний египетчүүд металл далбаа хэрэглэж байж. Мөн л тэр үед хятадууд анхны даавуун далбааг торгоор бүтээн намирааж байжээ. Дайн тулаанд далбаа маш чухал үүрэгтэй, зэвсгээсээ ч илүү ач холбогдолтой, учир нь хийморь сэргээгч, эр зоригийг бадраагч. Монгол улс энэ жил төрийн далбааныхаа стандартыг баталлаа. Бид өөрсдөө ч далбаагаа үйлдэхдээ буруу зөрүү хийсэн явдал байхын дээр гадаадын улс орнуудад манай далбааг уруу нь харуулаад өлгөсөн тохиолдол ч гарсан. Харин стандарттай болсноор хаана, хэн ч үйлдсэн баримтлах учиртай боллоо.






Соёмбыг задлан тайлбарласан Дамдинсүрэн, Ренчин нарын гаргалгааг санаж байна. Дамдинсүрэн гуай болохоор дүрсүүдийг гарал үүслээр нь тайлбарлаж самгард Энэтхэгийн бэлгэдлийг хуулсан болохыг нь тогтоожээ. Тэр ч тийм л байх, гэхдээ Ренчин гуайн гадна дотноос хамгаалсан хэрэм, шударгыг бэлгэдсэн гурвалжин, эвтэй сэрэмжтэй загас зэрэг зураглал нь үнэн гоё тайлбар. Соёмбын голд буй дугуй ньгарлын хувьд арга билэг байх л даа, гэхдээ бидэндээ нүдээ үл аних сэрэмжтэй, нар зөв эргэсэн , том жижиг хэмжээтэй , эр эм загас байхад харин ч үндэсний сэт гэлгээт бэлгэдэ л болоод явчихна.