Зовлонг туулж байж жаргалд хүрнэ
Жаргал зовлон өнгө эрээлжлэн хослож, өдөр шөнө мэт ээлжлэн байдаг нь ертөнцийн жам. Жаргалд хүрэх өгсүүр зам шулуун дардан биш.
Жаргал зовлон өнгө эрээлжлэн хослож, өдөр шөнө мэт ээлжлэн байдаг нь ертөнцийн жам. Жаргалд хүрэх өгсүүр зам шулуун дардан биш. Бартаа саадтай, бэрхшээл хүндрэлтэй. Үер уст, үхэр чулуут саад, шавар шалбааг, намаг балчигийг туулна. Гал, усны гашуун зовлонг гэтлэн байж хүрэх жаргалын ертөнц ч бий. Уул хэдий өндөр ч бэлээсээ өгсөх замтай, оройгоороо явах жимтэй. Түүнтэй адил жаргал хэдий хол төсөөлөгдөж байсан ч өгсөн хүрэх зам байх нь зайлшгүй. Жаргалд хүрэх зам зөв байх учиртай. Зөв явбал зөрөг ч гэсэн нарийддаггүй.
Өсөхийн жаргалыг жаргалд бүү бод. Хөлөө зөөн алхах, хоолоо халбагадан идэх хоёроосоо бусдыг эцэг эхээрээ хийлгэж, торгонд ороогдон, тосонд умбах өсвөр насны жаргал үдийн наран мэт төөнөөд өнгөрнө. Эхийн сэтгэл үрд, үрийн санаа ууланд. Эх эцэг, үр хүүхдээ сайн хүн болгох гэж өдөр шөнөгүй санаа тавина, саартай учрах вий гэж сэтгэл зовно. Үр хүүхэд нь үүнийг өөрсдөө аав ээж болсон хойноо хожимдож ойлгоно. Зарим нь насан туршдаа ойлгохгүй явсаар өтөлнө. Ихэнх нь тийм байх үүрэгтэй гэж яс хатуу бодно. Сайн хүүхдүүд эцэг эхээ өвдөж л зовоохоос өөрөөр шаналгахгүй. Гаслант үрс гарсан ч, орсон ч эцэг эхийнхээ чихнээс мөнхөд хонх уяастай, сэтгэлээс нь хүнд чулуу дүүжлээстэй. Маш олон хүүхэд өсөхийн жаргал гэдгийг мэдэхгүй, балчир насандаа хэт ахадсан зовлонг үүрч явна. Өнчин ядуус зовлонгийн далайд үйгдэн хаягдсан байна. Нүд аничихгүйгээр маргааш өглөөтэй золгох нь л магадгүй эдний жаргал тэр байх. Өл залгах хоол, хөлдөө углах гутал, хүйтэнд осгоод үхчихгүй байхын төлөөх тэмцэл тэдний амьдралын утга учир. Тэнгэрийн наран орчлонгийн газар бүрийг илч гэрлээрээ тэгш гийгүүлэн ивээж байдаг бол өнчин ядуусын жаргалын нарыг зовлонгийн гүн зузаан, тас хар үүл халхалсан байна. Архичин эцэг эхийн зодуурын тарчилгаанд зовж, гайгүй айлын нохойноос дор амьдарч, нулимсандаа живэх нь холгүй яваа бяцхан хүүхдүүд өр зүсэм өрөвдөлтэй. Хүүхдүүдээ хүн шиг өсгөж чаддаггүй юмаа гэхэд өөрийнхөө булшин дээр чийг дусаахын тулд тэднийхээ нулимсыг хайрлаж хямгадах хэрэгтэйг эрхбиш ойлгох учиртай. Хүнд хүчир ажилд нухлуулж, хөлсөө дуслуулан хөдөлмөрлөж, гол зогоох хоногийн хоолоо олохын төлөө мэрийн зүтгэж, зовж зүдэрч яваа хүүхдүүдийн шаналанг томчуул төдийлөн ойлгохгүй байна. Гэдэс нь цатгалан хүний чих нь сонсдоггүй, жаргалтай хүн зовлон ойлгодоггүй гэдэг нь үнэн бололтой. Өвдөж байгаа хүн л өвдөлтийг мэдрэхээс хажууд нь байгаа хүн хэрхэн мэдрэх билээ. Түүнтэй адил, зовж байгаа хүний зовлонг хөндлөнгийн хүн тэр хэмжээгээр нь мэдэрнэ гэж байхгүй. Өөртөө зовлонгүй хүн өрөөлийн зовлонг ойлгохгүй. Жаргалтай хүнд бүх хүмүүс жаргалтай мэт санагдана.
Үгээр илэрхийлж үл болом зовлон хүртэл байна. Хүний гадна талд ил харагдах зовлон дотор талд нуугдсан зовлон хоёр тэс ондоо байдаг юм. Үгээр илэрхийлж үл болом зовлон байхын зэрэгцээ хүнд ярьж болмооргүй зовлон бас байна. Зовлонг бусадтай үг хэлээрээ хуваалцаж байвал тоос шороо арчих шиг тэр дороо арилчихгүй ч, сэтгэл уужран, зовлон нимгэрнэ. Хүйтэн ус халуун галыг унтраана. Халуун бүлээн үг хатуу зовлонг зөөллөнө. Сэтгэлийн зовлонг гадагшлуулахгүй удаан хадгалваас бугшин бэтгэрч, дааж давахын аргагүй хүндэрнэ. Ийм байдалд орохгүй байхыг бүхнээс чухалчлан хичээ.
Адаг муугийн дотор ч арай гайгүйгийн хэлтэрхий оршиж байдаг болохоор одоогийн зовлонгийн дотор хожмын сайны өөдөс томорч байдаг. Зовлон ирэхэд зовлон туулж, зовж сурсан хүн бага зовно, зовлон үзээгүй, жаргалдаа ташуурч явсан хүн их зовно. Зовлон туулсан хүн зовлонд тэсвэртэй болно. Зовлонг тэвчвэл жаргах цаг зайлшгүй ирнэ гэж хат суун хатуужина. Зовлон гашуун. Чинжүү зажилсан хүнд чихэр амтагддаггүйтэй адил зовлон үүрч яваа хүн жаргалд умбан цэнгэдэггүй. Утаанд нүдээ хэчнээн их нухна, төдийчинээ хорсоно. Зовлонд хэдийчинээ их түүртэнэ, төдийчинээ их шанална. Жаргалын удаан нь дээр, зовлонгийн түргэн нь дээр.
“Бусдын зовлонгоор өөртөө баяр цэнгэл хийж болохгүй”. Бусдын зовлонгоор цэнгэгчид сайхан сэтгэлээ гаргуунд гаргаж, хүний мөсөө хөсөр хаясан, хүн чанарынх нь орон зайг амьтны зөн мэдрэмж түрэн эзэлсэн, хүн төрхнөөс цаашгүй бологсод. Бусдад зовлон удвал өөртөө зовлон үүрнэ. Бусдыг зовлонд унагавал өөрт зовлон зайлшгүй ирнэ. Чамд зовлон тохиохгүй гэсэн баталгааг хэн ч өгч чадахгүй. Зовсон хүмүүсийг өрөвдөх ариун нандин сэтгэлээ алдаж битгий гээгээрэй. Энэ бол хүнээрээ байгаагийн чинь нэг шинж шүү.
Хүн амьдралдаа жаргал даахгүйн зовлон гэх толгой эргүүлсэн төөрөгдөлтэй учирч болох юм. Жаргал даахгүйн зовлон даамжирвал ужиг өвчний шалтгаан болно. Жаргал даахгүйн зовлонд будилж яваа хүн өөрөө зовоод зогсохгүй ойрын хүмүүсээ бүр илүү шаналгана. Ийм хүмүүсийн нэлээд нь архинд нэвчээд алга болж өгнө. Нэг хэсэг нь ужид самуунд идэгдэн, зугаа цэнгэлээс өөрийг бодохоо болино. Тэд хангалуун амьдралын золиос, ухаангүй бодлынхоо боол болон гудайна. Өөрөө хөдөлмөрлөн баялаг бүтээгээгүй, бэлэн зэлэн юман дээр туйлсан, хөнгөн амьдралд дурлагсад жаргал даахгүйн зовлонд унах нь түгээмэл. Өнөөдөр байгаа шигээ маргааш ч мөн адил байх мэтээр гэнэн төсөөлж, өнөөгийн байгаадаа бардан сагаж, давилуун загнавал жаргал даахгүйн зовлонгийн нүхэнд ойчицгооно. Жаргал даахгүйн зовлонд унагсад хувь заяаны эрхээр зовж зүдэрч яваа хүмүүсээс илүү зовно. Яагаад гэвэл тэд зүдэрч үзээгүй, зовлон туулаагүй урьдын цатгалан хүмүүс. Тэд зовох учиргүй байгаа хэрнээ ухамсартайгаар өөртөө зовлон дуудсан гаж буруу сонголт хийгсэд. Жаргал даахгүйн зовлон эдлэхгүй байхыг хичээ. Зовох юм тэртээ тэргүй өчнөөн байхад жаргал даахгүйн зовлонд өөрийгөө тарчлаахын хэрэг юу байх вэ.
Гоё ээмэг зүүхийн тулд чихээ цоолдог. Чихээ цоолуулахад өвдөнө, богино хугацаанд ч гэсэн зовно. Бага зэрэг зовсны дараа ганган ээмэг зүүн үе үе тольдох охидууд урамтай. Ээмгийг өөрөө харахаасаа илүү бусдад гоё харагдах гэж зүүдэг гоёл л доо. Биднийг хүүхэд байхад “дал тариа” гэж бүгдийг айлгадаг тариа байж билээ. Далны хавьцаа хийдэг халдварт өвчнөөс сэргийлэх тарилга. Түүнийг хийлгэсний дараа тэр хавьдаа хавдаж, хэд хоног өвдөж халуурна. Хэдхэн хоног зовох боловч насан туршаа тэр аюулт өвчин тусахгүй дархлаатай болно. Зовсны эцэст жаргана. Чи өөрийгөө зовж байна гэж бодож явдаг бол илүү зовж байгаа хүмүүстэй өөрийгөө харьцуулаад харчих.
Муугаар эхэлсэн ч сайнаар дуусах зүйл байна. Сайнаар эхэлсэн ч тэсэхэд бэрх зовлонг гатчин туулуулж сайнаар өндөрлөх үйл хэрэг бий. Сайнаар эхэлж, сайхан үргэлжилж байгаад үр дүнгүй муугаар дуусах тохиолдол байхыг алийг тэр гэх вэ. Мордохын хазгай болж, эхлэхдээ л будилж эхлээд өчнөөн их цаг үрж, төчнөөн их сэтгэл түйвээчихээд ямар ч үр ашиггүй төгсгөлийг нь үзэх үнэхээр харамсалтай. Хийх ажлынхаа хүнд хүчрээс сүрдэн, эхэлж чадахгүй хойш тавин, барьж авч зүрхлэхгүй дөлөөд байвал ямар ч үйл хэрэг бүтэлтэй байхгүй. Наад захын зовлонд шантарч, эхэлсэн ажлаа дуусгалгүй орхиод байснаас огт эхлэхгүй байх нь ч дээр. Зовлонг тэвчиж чаддаггүй хүн илүү их зовно. Зовлонг ухаан зарж, тэсвэр заан, тэвчиж байж даван туулна. Гэхдээ гай зовлонг сөрсөн үйлдэл бүхэн түүнээс ангижруулж чадахгүй. Зовлонг сөрөх зоригоо алдан шантарч эхлэх тэр мөчөөс зовлонгийн өмнө өвдөг сөхрөн бууж өгөх зам руу хальтарч эхэлнэ. Жаргах замд хөндөлссөн зовлон хүний сэтгэлийн хат, тэсвэр тэвчээрийг шалгадгийн зэрэгцээ хүмүүсийн араншин дахь далд байсан хүч чадлыг нээж өгдөг сайн талтай. Зовж бүтээсэн ажлынхаа үр шимийг хүртэх үнэнхүү урамтай.
Ээж чинь та нарыг биеэ хуваан төрүүлж, улаан нялзрай байхаас гар ганзаганд хөл дөрөөнд хүртэл алган дээрээ бөмбөрүүлэн өсгөхдөө хэчнээн их зовлоо ч үр хүүхдийнхээ төлөө хийж байгаа бүхэндээ сэтгэлийн жаргал эдлэн, хайр бялхааж байдаг юм. Үр хүүхдүүдийнхээ сайн сайхан явааг харан баясаж, амжилтаар нь бахархах нь эцэг эхчүүдийн жинхэнэ аз жаргал мөн билээ. Өргүй бол баян, өвчингүй бол жаргал. Эрүүл хүн жаргалтай. Сэтгэлийн зовлонд шаналаагүй хүн хацар нь улаа бутрам жаргалтай. Байгаа бүхэндээ сэтгэл хангалуун байдаг хүн жаргалтай. Гэр орондоо жаргалтай байдаг хүн бүхнээс илүү жаргалтай. Зовсны эцэст жаргах сайн цаг ирнэ гэдэгт итгээрэй.
Өсөхийн жаргалыг жаргалд бүү бод. Хөлөө зөөн алхах, хоолоо халбагадан идэх хоёроосоо бусдыг эцэг эхээрээ хийлгэж, торгонд ороогдон, тосонд умбах өсвөр насны жаргал үдийн наран мэт төөнөөд өнгөрнө. Эхийн сэтгэл үрд, үрийн санаа ууланд. Эх эцэг, үр хүүхдээ сайн хүн болгох гэж өдөр шөнөгүй санаа тавина, саартай учрах вий гэж сэтгэл зовно. Үр хүүхэд нь үүнийг өөрсдөө аав ээж болсон хойноо хожимдож ойлгоно. Зарим нь насан туршдаа ойлгохгүй явсаар өтөлнө. Ихэнх нь тийм байх үүрэгтэй гэж яс хатуу бодно. Сайн хүүхдүүд эцэг эхээ өвдөж л зовоохоос өөрөөр шаналгахгүй. Гаслант үрс гарсан ч, орсон ч эцэг эхийнхээ чихнээс мөнхөд хонх уяастай, сэтгэлээс нь хүнд чулуу дүүжлээстэй. Маш олон хүүхэд өсөхийн жаргал гэдгийг мэдэхгүй, балчир насандаа хэт ахадсан зовлонг үүрч явна. Өнчин ядуус зовлонгийн далайд үйгдэн хаягдсан байна. Нүд аничихгүйгээр маргааш өглөөтэй золгох нь л магадгүй эдний жаргал тэр байх. Өл залгах хоол, хөлдөө углах гутал, хүйтэнд осгоод үхчихгүй байхын төлөөх тэмцэл тэдний амьдралын утга учир. Тэнгэрийн наран орчлонгийн газар бүрийг илч гэрлээрээ тэгш гийгүүлэн ивээж байдаг бол өнчин ядуусын жаргалын нарыг зовлонгийн гүн зузаан, тас хар үүл халхалсан байна. Архичин эцэг эхийн зодуурын тарчилгаанд зовж, гайгүй айлын нохойноос дор амьдарч, нулимсандаа живэх нь холгүй яваа бяцхан хүүхдүүд өр зүсэм өрөвдөлтэй. Хүүхдүүдээ хүн шиг өсгөж чаддаггүй юмаа гэхэд өөрийнхөө булшин дээр чийг дусаахын тулд тэднийхээ нулимсыг хайрлаж хямгадах хэрэгтэйг эрхбиш ойлгох учиртай. Хүнд хүчир ажилд нухлуулж, хөлсөө дуслуулан хөдөлмөрлөж, гол зогоох хоногийн хоолоо олохын төлөө мэрийн зүтгэж, зовж зүдэрч яваа хүүхдүүдийн шаналанг томчуул төдийлөн ойлгохгүй байна. Гэдэс нь цатгалан хүний чих нь сонсдоггүй, жаргалтай хүн зовлон ойлгодоггүй гэдэг нь үнэн бололтой. Өвдөж байгаа хүн л өвдөлтийг мэдрэхээс хажууд нь байгаа хүн хэрхэн мэдрэх билээ. Түүнтэй адил, зовж байгаа хүний зовлонг хөндлөнгийн хүн тэр хэмжээгээр нь мэдэрнэ гэж байхгүй. Өөртөө зовлонгүй хүн өрөөлийн зовлонг ойлгохгүй. Жаргалтай хүнд бүх хүмүүс жаргалтай мэт санагдана.
Үгээр илэрхийлж үл болом зовлон хүртэл байна. Хүний гадна талд ил харагдах зовлон дотор талд нуугдсан зовлон хоёр тэс ондоо байдаг юм. Үгээр илэрхийлж үл болом зовлон байхын зэрэгцээ хүнд ярьж болмооргүй зовлон бас байна. Зовлонг бусадтай үг хэлээрээ хуваалцаж байвал тоос шороо арчих шиг тэр дороо арилчихгүй ч, сэтгэл уужран, зовлон нимгэрнэ. Хүйтэн ус халуун галыг унтраана. Халуун бүлээн үг хатуу зовлонг зөөллөнө. Сэтгэлийн зовлонг гадагшлуулахгүй удаан хадгалваас бугшин бэтгэрч, дааж давахын аргагүй хүндэрнэ. Ийм байдалд орохгүй байхыг бүхнээс чухалчлан хичээ.
Адаг муугийн дотор ч арай гайгүйгийн хэлтэрхий оршиж байдаг болохоор одоогийн зовлонгийн дотор хожмын сайны өөдөс томорч байдаг. Зовлон ирэхэд зовлон туулж, зовж сурсан хүн бага зовно, зовлон үзээгүй, жаргалдаа ташуурч явсан хүн их зовно. Зовлон туулсан хүн зовлонд тэсвэртэй болно. Зовлонг тэвчвэл жаргах цаг зайлшгүй ирнэ гэж хат суун хатуужина. Зовлон гашуун. Чинжүү зажилсан хүнд чихэр амтагддаггүйтэй адил зовлон үүрч яваа хүн жаргалд умбан цэнгэдэггүй. Утаанд нүдээ хэчнээн их нухна, төдийчинээ хорсоно. Зовлонд хэдийчинээ их түүртэнэ, төдийчинээ их шанална. Жаргалын удаан нь дээр, зовлонгийн түргэн нь дээр.
“Бусдын зовлонгоор өөртөө баяр цэнгэл хийж болохгүй”. Бусдын зовлонгоор цэнгэгчид сайхан сэтгэлээ гаргуунд гаргаж, хүний мөсөө хөсөр хаясан, хүн чанарынх нь орон зайг амьтны зөн мэдрэмж түрэн эзэлсэн, хүн төрхнөөс цаашгүй бологсод. Бусдад зовлон удвал өөртөө зовлон үүрнэ. Бусдыг зовлонд унагавал өөрт зовлон зайлшгүй ирнэ. Чамд зовлон тохиохгүй гэсэн баталгааг хэн ч өгч чадахгүй. Зовсон хүмүүсийг өрөвдөх ариун нандин сэтгэлээ алдаж битгий гээгээрэй. Энэ бол хүнээрээ байгаагийн чинь нэг шинж шүү.
Хүн амьдралдаа жаргал даахгүйн зовлон гэх толгой эргүүлсэн төөрөгдөлтэй учирч болох юм. Жаргал даахгүйн зовлон даамжирвал ужиг өвчний шалтгаан болно. Жаргал даахгүйн зовлонд будилж яваа хүн өөрөө зовоод зогсохгүй ойрын хүмүүсээ бүр илүү шаналгана. Ийм хүмүүсийн нэлээд нь архинд нэвчээд алга болж өгнө. Нэг хэсэг нь ужид самуунд идэгдэн, зугаа цэнгэлээс өөрийг бодохоо болино. Тэд хангалуун амьдралын золиос, ухаангүй бодлынхоо боол болон гудайна. Өөрөө хөдөлмөрлөн баялаг бүтээгээгүй, бэлэн зэлэн юман дээр туйлсан, хөнгөн амьдралд дурлагсад жаргал даахгүйн зовлонд унах нь түгээмэл. Өнөөдөр байгаа шигээ маргааш ч мөн адил байх мэтээр гэнэн төсөөлж, өнөөгийн байгаадаа бардан сагаж, давилуун загнавал жаргал даахгүйн зовлонгийн нүхэнд ойчицгооно. Жаргал даахгүйн зовлонд унагсад хувь заяаны эрхээр зовж зүдэрч яваа хүмүүсээс илүү зовно. Яагаад гэвэл тэд зүдэрч үзээгүй, зовлон туулаагүй урьдын цатгалан хүмүүс. Тэд зовох учиргүй байгаа хэрнээ ухамсартайгаар өөртөө зовлон дуудсан гаж буруу сонголт хийгсэд. Жаргал даахгүйн зовлон эдлэхгүй байхыг хичээ. Зовох юм тэртээ тэргүй өчнөөн байхад жаргал даахгүйн зовлонд өөрийгөө тарчлаахын хэрэг юу байх вэ.
Гоё ээмэг зүүхийн тулд чихээ цоолдог. Чихээ цоолуулахад өвдөнө, богино хугацаанд ч гэсэн зовно. Бага зэрэг зовсны дараа ганган ээмэг зүүн үе үе тольдох охидууд урамтай. Ээмгийг өөрөө харахаасаа илүү бусдад гоё харагдах гэж зүүдэг гоёл л доо. Биднийг хүүхэд байхад “дал тариа” гэж бүгдийг айлгадаг тариа байж билээ. Далны хавьцаа хийдэг халдварт өвчнөөс сэргийлэх тарилга. Түүнийг хийлгэсний дараа тэр хавьдаа хавдаж, хэд хоног өвдөж халуурна. Хэдхэн хоног зовох боловч насан туршаа тэр аюулт өвчин тусахгүй дархлаатай болно. Зовсны эцэст жаргана. Чи өөрийгөө зовж байна гэж бодож явдаг бол илүү зовж байгаа хүмүүстэй өөрийгөө харьцуулаад харчих.
Муугаар эхэлсэн ч сайнаар дуусах зүйл байна. Сайнаар эхэлсэн ч тэсэхэд бэрх зовлонг гатчин туулуулж сайнаар өндөрлөх үйл хэрэг бий. Сайнаар эхэлж, сайхан үргэлжилж байгаад үр дүнгүй муугаар дуусах тохиолдол байхыг алийг тэр гэх вэ. Мордохын хазгай болж, эхлэхдээ л будилж эхлээд өчнөөн их цаг үрж, төчнөөн их сэтгэл түйвээчихээд ямар ч үр ашиггүй төгсгөлийг нь үзэх үнэхээр харамсалтай. Хийх ажлынхаа хүнд хүчрээс сүрдэн, эхэлж чадахгүй хойш тавин, барьж авч зүрхлэхгүй дөлөөд байвал ямар ч үйл хэрэг бүтэлтэй байхгүй. Наад захын зовлонд шантарч, эхэлсэн ажлаа дуусгалгүй орхиод байснаас огт эхлэхгүй байх нь ч дээр. Зовлонг тэвчиж чаддаггүй хүн илүү их зовно. Зовлонг ухаан зарж, тэсвэр заан, тэвчиж байж даван туулна. Гэхдээ гай зовлонг сөрсөн үйлдэл бүхэн түүнээс ангижруулж чадахгүй. Зовлонг сөрөх зоригоо алдан шантарч эхлэх тэр мөчөөс зовлонгийн өмнө өвдөг сөхрөн бууж өгөх зам руу хальтарч эхэлнэ. Жаргах замд хөндөлссөн зовлон хүний сэтгэлийн хат, тэсвэр тэвчээрийг шалгадгийн зэрэгцээ хүмүүсийн араншин дахь далд байсан хүч чадлыг нээж өгдөг сайн талтай. Зовж бүтээсэн ажлынхаа үр шимийг хүртэх үнэнхүү урамтай.
Ээж чинь та нарыг биеэ хуваан төрүүлж, улаан нялзрай байхаас гар ганзаганд хөл дөрөөнд хүртэл алган дээрээ бөмбөрүүлэн өсгөхдөө хэчнээн их зовлоо ч үр хүүхдийнхээ төлөө хийж байгаа бүхэндээ сэтгэлийн жаргал эдлэн, хайр бялхааж байдаг юм. Үр хүүхдүүдийнхээ сайн сайхан явааг харан баясаж, амжилтаар нь бахархах нь эцэг эхчүүдийн жинхэнэ аз жаргал мөн билээ. Өргүй бол баян, өвчингүй бол жаргал. Эрүүл хүн жаргалтай. Сэтгэлийн зовлонд шаналаагүй хүн хацар нь улаа бутрам жаргалтай. Байгаа бүхэндээ сэтгэл хангалуун байдаг хүн жаргалтай. Гэр орондоо жаргалтай байдаг хүн бүхнээс илүү жаргалтай. Зовсны эцэст жаргах сайн цаг ирнэ гэдэгт итгээрэй.
