Авлигатай тэмцэх газар анх байгуулагдлаа гэхэд хэрэгтэй цагт нь хэрэгтэй байгууллага төрлөө гэж итгэж дэмжиж байсан хүн тоогүй олон. Олны мөнгийг ,улсын төсвийг хотойтол хусдаг нөхөдүүд илчлэгдэж, баригдаж булай болж бөөн бөөнөөрөө “ганц худаг”  явж шившигээ тарьж татвар төлөгчдийн мөнгө аривжина гэсэн итгэл байв.. Манай төрд баян юм  цөөхөндөө. Юугаар баян шат шатны авлигчдаар л хосгүй баян .  Тэхээр авлигтай тэмцэх газарт  төрийн мөнгөний хулгайчууд ямар олдохгүйн зовлон байх биш.  Тус байгууллагад хийх ажил мундахгүй нь мэдээж. Авилгатай тэмцах газарт|АТГ| төр   иргэд итгэл хүлээлгэсэндээ өндөр цалин хангамж, мөрдөх мөшгих онцгой эрх дарх, бүүр зэр зэвсэгээр хүртэл хангаж өгөв. Гэтэл өнөө байгууллага чинь  хөрөнгө орлогын мэдүүлэг гэдэг цаасыг төрийн албан хаагчдаар бөглүүлээд  суудаг ажил эрхлээд л таг суудаг болов.. Авлигачдыг  шийтгээд өгөх, аргаа ядлаа гэхэд айлгаад байж чадахгүй болохоор өнөөдөр авилгачид маань бүүр бүлэг хулгайч  дээрэмчид болж томров. Төсвөөс хусдаг мөнгө хөрөнгийн хэмжээний хувьд тус байгууллагыг анх байгуулхад дундаж хэмжээ нь 40-50 сая төгрөг байснаа одоо 400-500 сая бүүр тэрбум төгрөг, банк банкаар нь дээрэмддэг боллоо. Хамгийн зэвүү хүрмээр нь хулгайчууд олны нүднээс далдуур чимээгүй айж бэмбэгнэж, хулчигнаж явдаг байсан. Авилгатай тэмцэх газраас айхаа байсан, тоохоо ч байсан хулгайчууд чинь сонин хэвлэл ,телевизээр над шиг шудрага хүн байхгүй гэж донгосоод байх юм. Сонин түгээх шуудангийн компанийн захирал гэж нэг өгөр хулгайч би шудрага хүн ердөө мөнгө авдаггүй гэж ирээд мэдэгдэл хийв. Үнэндээ бол мань эр 1 тэрбум 200 сая төгрөгийн гар утас шахаж дараа нь түүнийгээ акталж хаясан л байхгүй юу. Нисэхийн дарга гэж нэг сайхан луйварчин бүүр гадаадаас ирсэн онгоцонд рекет хийв. Ираны онгоц 46 тонн мах ачаад буцах гэтэл баахан мөнгө нэхжээ.Нэг цаг хурэхгүй хугацаанд мань эр 46 мянган доллортой болох нь тэр. Иран улс ямаа хурганы махыг газар дээр нь 3 доллороор авая. Эхний ээлжинд 1000 тонн мах өөрсдийнхөө онгоцоор ирж авая гэж гэрээ хийжээ. Нисэхийн хүнд гаруудын тарьсан гайнаас болж Иран Монголоос мах авахгүй болжээ.Тэд танай нисэхийнхэн бүгд “боор” ууд байна гээд зугтаах шахуу явжээ. “Боор” гэдэг нь арабаар дээрэмчин хулгайч гэсэн үг . Дулааны сүлжээний дарга гэж нэг хүнд  гар 11 дүгээр сард л хотын халаалтаас  8 тэрбум төгрөг хусчихваа. Дулаан түгээх сүлжээний   тэр даргын авгайн нэр дээрх хувийн компани сард 250 сая төгрөгийн цэвэр ашигтай ажиллаж байна. Гэтэл нөгөө хулгайч чинь телевизээр дулааны үнийг нэмэхээс аргагүйээ. Өдөот бид 2 сая төгрөгийн алдагдалтай ажиллаж байна. Энэ алдагдалыг нэг бол иргэдээс авна. Үгүй бол төр татаас өг гэж авдаг байгаа.  Төмөрлөгийн үйлдвэрийн даргын хамаатан нэг дээрэмчин. Хүнд үйлдвэр байгуулж эх орноо хөгжүүлэх юм ярив. Үнэндээ бол тэр үйлдвэрээс гарсан бэлэн төмөрийг  бөөний үнээр эхлээд хувийнхаа компанид өгөөд дараа нь барилгын компаниудад зараад 21 сая доллор дундаас нь туучихсан юм билээ.Тэр дээрэмчний гайгаар стандарт бус  төмөр хийцээр барьсан шинэ барилгууд нурах дээрээ тулаад буулгах хэцүү цааш нь барих  хэцүү гацчихаад байна. Захын хүн бүгд мэддэг ийм баримтуудыг АТГ-ын дарга Сангирагчаа мэдэхийн дээдээр мэдэж байгаа. Хэрвээ тэдний хэргийг уудлаад, бариад авах юм бол өөрөө ажилгүй болно гэдгээ ч мэдэж байгаа. Томорчихсон дээрэмчдийн сүлжээнд орчихсон хуулийнхан ч дийлэхгүй болчихсон, ил цагаандаа гарчихсан, намаар хамгаалуулчихсан хулгайчуудыг дийлэхээ болихоороо иргэд хэвлэлийнхэнд ханддаг юм. Бид бичихаас өөрөөр яах билээ. АТГ, түүний дарга Сангирагчаад би ч гэсэн итгэж байсан. 2008 оны сонгуулиас өмнө би нийслэлийн замын мөнгийг хусдаг бүлэг хулгайчуудын мөрөөр орж халуухан баримтыг олж авав.  Тэд бүгдээрээ нийслэлээс УИХ-ын гишүүнд нэр дэвших гээд байдаг. Нийслэлийн авто замын дарга нь дүүргүүдийн дарга нарт дүүргийн дарга нь хотын даргадаа мөнгө өгдөг том сүлжээ байлаа. Мөнгийг нь аваачиж өгсөн гэрч нь олдлоо. Хэн хэнд хэдэн төгрөг хэзээ өгсөнийг ярайтал бичив. Нийслэлийн авто зам тавих засах 5 тарбум төгрөгнөөс санхүүждэг байсан энэ их гарын хулгаруудын цагдаа, АТГ,  шүүгч нарт өөрсдийгөө  хамгаалалтанд зориулж өгсөн мөнгө ч аваачиж өгсөн эзэн, гэрч өгдөг авдаг мехнизм өгсөн авсан мөнгөний тоотой нь Сангирагчаад бичиж өгсөн юм. Хахуулийн мөнгийг бодож байсан нягтлан аваачиж өгч байсан нярав бүсгүй нь АТГ бичсэн өргөдөл дээр баталгаажуулан гарын үсгээ зурав. Тэр үед Сангирагчаа даргатай би уулзсан.  Ахин уулзаж хамтран ажиллах тухай ч ярьсан. Авилгалын дээвэр болдог том хулгайчууд нь УИХ-ын гишүүн болчихвол танд дийлдэхгүй гэж бодож байснаа ч хэлж, нэхэмжлагч  болж өргөдлөө өгөв. Энэ том хэргийн гэрчлэх материалыг  хэд хувилж өөр өөр газар хадгалуулав. Надад янз бүрийн юм тохиолдвол үүнийг гаргаарай гэж бодсон бас мөнгөний төлөө юуч хийж мэдэх тэднээс айж байсан юм . Тэгээд тэднийг шалгуулахаар Сангирагчаа даргад гарчтэй баримттай нь тушаагаад хоёр жил өнгөрлөө. . Сангирагчааг шалгаад тогтоочхоно байх гэж бодоод одоог хүртэл  хүлээгээд л. Тэр үед дүүрэг хотын дарга байсан хулгайчууд нийслэлээс сонгогдон эрхэм гишүүн болж томорлоо. Сангирагчаа шалгаагүй биш шалгасан. Нийслэлийн авто замын их мөнгөнөөс хусдаг том хулгайчуудын  хамгийн бага албан тушаалтайг буюу авто замын газрын дарга Д.Бат.-Эрдэнийг шалгаж нэрээ өөрчилсөн” хулгайч” болохыг тогтоож ажлаас нь халуулав. Харин нөгөө гэрчилж байсан эмэгтэйг  хоёр жил гаран мөрдөн байцааж  хилс хэрэг тулган, тамлан зовоож байна. Одоо түүнийг устгахгүй бол болохгүй гэдэгийг хулгайчууд сайн мэдэж байгаа. Харин Сангирагчаа томчуудыг нь чадсангүй. Тэр үед дүүргийн дарга төдий жижиг байсан хулгайч чинь өнөөдөр томорч телевиз соэиноор шудрага ёсны тухай, авлигатай тэмцэх тухай донгосоод уур хүргээд байх юм. Уг нь энэ авлигачид Сангирагчаа гэдэг нэрийг дуулаад бэмбэгнэж байх ёстой. Харин эсэргээрээ   Сангирагчаа нь хулгайчуудаасаа айгаад шалгачихаж ч чадахгүй бэмбэгнэж байх ч гэж дээ. Би Сангирагчаатай хоёр ч удаа уулзсаны хувьд тэрээр авлигачдаас мөнгө авчихаад л хаалт болоод суухаар хүн биш гэж  дүгнэсэн. Тэрээр зөөлөн аядуу. хэт болгоомжтой хүн. Муу ч юм хийхгүй сайн ч юм хийхгүйгээ мэдэхтэйгээ толгой.  Хийх нас нь өнгөрсөн, зориг зүрх нь үхчихсэн  төдийгүй” хонь бүрэн чоно цатгалан” гэж цаг хугацааг элээж яваа нэгэн. Мөн өөрийгөө   болгож   “тэтгэврээ хүлээж байгаа” намын батлахгүй ч  шүтдэг нам,өндөр  албан тушаалд тавьсан эзэндээ хязгааргүй  үнэнч,    социализмийн үеийн гэмгүй номхон кадруудын нэг.  Сангирагчаагийн энэ байдал төсвийн хулгайчуудыг бүүр сэхүүлээд, цэцэглүүлээд ирэв. Тэд   Сангирагчаагийн толой дээр биш бүүр,  Монгол төрийн толгой дээр гарч галзуурч гүйцлээ. Төрийн мөнгийг хоосолж дууслаа. Монголд эдийн засгийн хямрал нүүрлээгүй идэж уугчдын хямрал нүүрэлжээ. Нэр бүхий олонд алдаршсан томоохон агентлагуудыг толгойлж байгаа луйварчдаа халахгүйгээр шинэ Ерөнхий сайдын эдийн засгийн реформ хэрэгжинэ гэвэл санасны гарз. Томоохон хулгайчуудыг нь болохоор шалгаж ч чадахгүй салгалж суухаар  Сангирагчаа хөө халагдах өргөдлөө өгчихвөл яасан юм бэ. Албан тушаалтайгаа зууралдалгүй хэрэгтэй цагт халагдаж чадна гэдэг том гавъяа байдаг юм.